W języku polskim wystepują specjalne czasowniki z końcówką ’-ować’. Rozwiąż zadanie i zapamiętaj!
Miasto – to wyzwanie i możliwości, duże zarobki, ale wysokie koszty utrzymania. Sprawdź, czy znasz specjalne słownictwo związane z życiem w mieście.
KOLORY I ICH WPŁYW NA LUDZI
Ludzie znają kolory od kiedy istnieją – brązowy i zielony to kolory ziemi i roślin. Niebieski i czerwony to kolory nieba. Ludzie malowali swoje ciała na różne kolory. To oznaczało agresję przeciwko wrogom lub „chcę być atrakcyjny dla partnera”.
W XX wieku psychologowie odkryli, że kolory mają bardzo duży wpływ na nasze zmysły i zachowanie.
Czerwony
Czerwony to kolor krwi. Symbolizuje ogień, miłość i gniew. Ludzie wierzą, że przynosi on bogactwo i sukces. Naukowcy odkryli, że w sporcie częściej wygrywają te drużyny, które mają czerwone stroje. Dlaczego? Bo czerwony jest kolorem dominacji. U wielu zwierząt (także u ludzi) czerwony kolor powoduje szybsze bicie serca.
Żółty
kiedy myślimy o słońcu – myślimy kolor żółty. To kolor, który łatwo zauważyć. Dlatego znajdziemy go na autobusach szkolnych i znakach drogowych. Używamy go do podkreślenia najważniejszych informacji w tekście.
Niebieski
Niebieski to kolor nieba i morza. W wielu kulturach to symbol wody, religii i chroni przed złem. Ciemny odcień symbolizuje spokój, stabilizację i władzę. To kolor dla biznesu i policji; mówi innym: „kontroluję sytuację”, „jestem godny zaufania”. Niebieski przynosi spokój. Pokoje malowane na niebiesko pozwalają zrelaksować się i zasnąć. Naukowcy odkryli, że ten kolor redukuje głód. Dlatego mało rzeczy do jedzenia jest naturalnie w tym kolorze, a jeśli coś jest niebieskie to raczej nie nadaje się już do jedzenia.
Przygotowanie: Dorota Maszkiewicz
Pytania do tekstu
1. Kiedy psychologowie odkryli, że kolory maja znaczenie dla ludzi
a. w XIX wieku
b. w XX wieku
c. niedawno
2. Zgodnie z tekstem kolor czerwony oznacza
a. brak sukcesu w życiu
b. ludzie są mniej agresywni
c. zwycięstwo drużyny, która go nosi
3. Ludzie podkreślają informacje w tekście na kolor żółty, ponieważ
a. to bardzo ważny kolor
b. to bardzo widoczny kolor
c. to kolor, który ostrzega ludzi
d. ludzi lubią ten kolor, bo to kolor słońca
4. Ten tekst jest o tym, że
a. kolory nas uspakajają
b. naukowcy odkrywają nowe kolory
c. kolory wpływają na ludzi
BOCIANY w Polsce to symbol wiosny. Bociany przylatują do Europy (najwięcej do Polski) z dalekiego południa już pod koniec marca. Bociany budują swoje gniazda na słupach lub na dachach domów. Tutaj rodzą się młode bociany. Bociany odlatują do Afryki Południowej w sierpniu i we wrześniu, gdy młode bociany nauczą się latać. Tam spędzają zimę.
W wielu krajach w Europie gniazdo bocianie na dachu domu jest symbolem szczęścia i harmonii w rodzinie. Ludzie uważali także, że gniazda bocianie chronią przed pożarem. Odgłos bociana nazywany jest ‘klekotem’.
Interesujące jest to, że podróż bocianów z Afryki do Europy trwa około 49 dni, a podróż z Europy do Afryki – tylko około 26 dni.
W Polsce mamy wiele opowiadań o bocianach. Na przykład: dlaczego bociany mają czerwone dzioby, albo: dlaczego bociany wrzucają żaby przez komin, lub: jak bocian przynosi dzieci… i wiele, wiele innych.
W języku polskim jest także wiele przysłów o bocianach, na przykład:
„I bocian wszystkich żab nie wyłowi”
„Chciały żaby króla, dostały bociana”
„Powiedziały jaskółki, że niedobre są spółki, powiedziały bociany, że niedobre są zmiany”
Posłuchaj legendy o tym dlaczego bocian ma czerwony dziób!
Dawno temu, gdy Pan Bóg stworzył świat, oglądał swoje dzieło i myślał, że wszystko na ziemi stworzył tak, aby człowiekowi było tu dobrze. Lecz zaraz potem zobaczył gady, takie jak: węże, żaby i jaszczurki. „One nie są doskonałe” pomyślał Bóg. Włożył wszystkie gady do wielkiego, skórzanego worka i rozkazał bocianowi wrzucić ten worek do przepaści. Zabronił mu jednak zaglądać do środka worka. Bocian jednak, z ciekawości, zajrzał i wtedy wyskoczyły wszystkie gady świata i schowały się w ziemi i pod kamieniami. W tej chwili ptak usłyszał głos Boga: „Za to, że nie zrobiłeś jak ci powiedziałem, musisz do końca świata zbierać i żywić się gadami”. Nogi i dziób bociana zaczerwieniły się ze wstydu – i tak już zostało, a od tego czasu bociany jedzą żaby. I tak będzie do końca świata.
W języku polskim jest wiele opcji, aby powiedzieć TAK, lub NIE. Czy znasz je wszystkie?
Z KLUBEM DIALOGU przez POLSKĘ – rzucam wszystko i jadę w Bieszczady
Kiedy rozmawiamy o swoich turystycznych preferencjach, często próbujemy decydować, dokąd wolimy podróżować: w góry czy nad morze? Kiedyś myślałam, że dla mnie odpowiedź jest prosta: wybieram góry! Jeździłam w góry często i wiedziałam, że uwielbiam takie miejsca. Od kiedy pierwszy raz zobaczyłam na żywo Bieszczady, kompletnie zakochałam się w górach. Te piękne lasy i wysokie połoniny to chyba moje ulubione miejsce na Ziemi.
Od kilku lat Polacy, którzy na co dzień mieszkają w wielkich miastach, kiedy są zmęczeni cywilizacją i pracą, mówią: Chciałbym rzucić wszystko i pojechać w Bieszczady! Ten region Polski jest uważany za prawdziwą idyllę, czyli piękne i spokojne miejsce, gdzie można odpocząć od wielkiego świata. Dokładne informacje możecie znaleźć na Wikipedii i w przewodnikach dla turystów, a ja mogę Wam opowiedzieć o tym, co myślę o Bieszczadach i dlaczego lubię tam jeździć.
Bieszczady są piękne. Wiosną i latem natura tam kwitnie, drzewa i połoniny są zielone i bujne. Jesienią krajobraz prezentuje wspaniałą kolekcję ciepłych kolorów: liście są żółte, pomarańczowe, czerwone, brązowe i złote. Kiedy jesteśmy wysoko w górach, nawet w gorące sierpniowe dni poczujemy chłodny wiatr. Po deszczu w powietrzu czujemy intensywny aromat ziemi, trawy i lasu. Ulice w górach są wąskie i kręte, rzadko jeżdżą tam samochody. Rano, około godziny piątej lub szóstej, możecie zobaczyć białą mgłę i krople rosy na pajęczynach. Polecam zaczynać dzień w górach bardzo wcześnie! W nocy lepiej już nie podróżować, tylko odpoczywać w bezpiecznym miejscu – ale jeśli wyjdziecie na zewnątrz, kiedy będzie już kompletnie ciemno, możecie bardzo dokładnie zobaczyć gwiazdy w naszej galaktyce, czyli Drodze Mlecznej! W mieście zwykle jest dużo lamp, dlatego nie widzimy dobrze nieba; w Bieszczadach, tam, gdzie nie ma metropolii, jest bardzo ciemno i możemy zobaczyć kosmos lepiej.
Gwiazdy i planety możemy tylko obserwować, ale na szczyt góry możemy wejść! Wiecie, że Krzemieniec – jeden z najwyższych szczytów w Bieszczadach – to miejsce, gdzie spotykają się granice Polski, Ukrainy i Słowacji? Warto tam pójść. Niedaleko tego miejsca są jeszcze Mała Rawka i Wielka Rawka, a trochę dalej Tarnica: najwyższy szczyt polskiej części Bieszczadów, piąty pod względem wysokości na liście Korony Gór Polski. Ma aż 1346 metrów, a najwyższe w Polsce Rysy mają 2499 metrów! Mount Everest w Himalajach to prawie dziewięć tysięcy metrów, ale wysokość polskich gór i tak zawsze robi na mnie duże wrażenie.
Nie jestem alpinistą ani taternikiem (taternik to osoba, która uprawia wspinaczkę w Tatrach), ja po prostu lubię chodzić po górach. I nie tylko chodzić – bardzo lubię też stać i podziwiać piękne krajobrazy, uwielbiam jeść w górskich karczmach, a raz nawet jeździłam w Bieszczadach na rowerze (ale to była bardzo męcząca wycieczka). Oczywiście lubię też robić zdjęcia, dzięki temu po powrocie do domu mogę znowu zobaczyć te cudowne miejsca i przypomnieć sobie różne miłe momenty. A Wy, czy lubicie góry? Gdzie byliście na wakacjach i kiedy ostatnio oglądaliście swoje zdjęcia z podróży?
Tekst: Wioletta Grabarczuk
Video: Dorota Maszkiewicz
Słowniczek
Połonina – to taka łąka w Karpatach Wschodnich (najczęściej właśnie w Bieszczadach), która znajduje się wyżej niż las na górze.
Bujny – kiedy coś jest bujne, to znaczy, że jest tego dużo. Na przykład jeśli ktoś ma dużo włosów, to możemy powiedzieć: on ma piękne, bujne włosy! Święty Mikołaj ma bujną brodę, a dzieci mają bujną wyobraźnię (czyli fantazję).
Kręty – obiekt, który jest kręty, nie jest prosty – wygląda jak serpentyna. Ulica jest kręta, schody mogą być kręte, a labirynt – kręty (ale o włosach mówimy, że są kręcone). Podobny jest czasownik: skręcać/skręcić (Proszę skręcić w prawo!).
Rosa – to krople wody, które rano i wieczorem kondensują się z powietrza.
Pajęczyna – to delikatna i skomplikowana konstrukcja, którą buduje pająk.
Szczyt – najwyższy punkt na górze.
Wrażenie – impresja, uczucie, efekt. Mówimy, że coś (albo ktoś) robi na nas wrażenie (dobre, złe, duże) albo że jesteśmy pod wrażeniem.
Podziwiać (ja podziwiam, ty podziwiasz) – adorować, obserwować coś bardzo pięknego.
Uwielbiać (ja uwielbiam, ty uwielbiasz) – bardzo coś lubić.
Karczma – w przeszłości: restauracja na wsi.
